Geweldloze Communicatie
Wat doe je met wat je vindt? Slinger je jouw mening over de schutting of houd je juist stil en neemt de irritatie stiekem toe? Hoe dan ook, vaak vinden we van alles van het gedrag van anderen en we komen af en toe in conflict met elkaar. De vraag is dan hoe je zo met elkaar praat dat je elkaar én begrijpt en stappen maakt naar een nieuwe situatie die voor jullie allebei werkt. Om dat voor elkaar te krijgen, hebben we allemaal te leren hoe we effectief omgaan met onze oordelen, meningen, gevoelens en behoeftes. Hoe doen we dat op een duidelijke en liefdevolle manier? Daarop wil verbindend communiceren een antwoord geven.
Wat is Geweldloze Communicatie?
Geweldloze Communicatie (GC) wordt ook wel verbindend communiceren genoemd. De grondlegger Marshall Rosenberg heeft deze methodiek ontwikkeld. Over de hele wereld heeft Rosenberg les gegeven en bijgedragen aan het vreedzaam oplossen van conflicten. Het doel van GC is dat mensen op compassievolle wijze met elkaar communiceren. Dat betekent dat we ons helder en doeltreffend kunnen uitdrukken met respect voor onszelf en de ander én dat we tegelijkertijd zo luisteren dat de ander zich echt gehoord voelt. Het bruikbare model van GC helpt je om te verbinden in situaties dat een conflict gemakkelijk kan ontstaan.
Het model
Om houvast te bieden in de communicatie met de ander, maakt Geweldloze Communicatie gebruik van vier stappen in een model:
- Waarneming
- Gevoel
- Behoefte
- Verzoek
Is onze communicatie dan zo ‘gewelddadig’?
Ondanks de beladen term ‘gewelddadig’, is het vaak wel zo dat onze manier van communiceren meer verwarring, vervreemding en/of conflict oproept dan we vaak willen. Meestal bedoelen we het niet zo kwaad, desondanks is de toon van onze communicatie wel vaak verwijtend, vergelijkend of beoordelend. Vooral als we spreken vanuit oordelen over de ander, creëren we afstand en roepen we hierdoor een verdedigende reactie op. Deze verdedigende reactie krijg je, omdat een oordeel overkomt alsof we niet mogen zijn wie we zijn, wat gevoelens oproept van angst, schuld, schaamte, verdriet of woede. Geweldloze communicatie gaat daarom vooral over hoe je omgaat met de oordelen die je hebt, omdat deze oordelen ons contact, plezier en samenwerking in de weg kunnen staan.
Basisprincipes
De basisprincipes van het gedachtegoed van Verbindend Communiceren:
- In de communicatie met anderen, zijn alle partijen even belangrijk en allen mogen gehoord worden. Met andere woorden: ik ben oké en jij bent oké.
- Oordelen scheppen afstand en vervreemding. Het uitspreken vanuit innerlijke waarden/behoeftes creëert juist begrip en mogelijkheid tot verbinding.
- De gevoelens die we ervaren komen voort uit behoeftes die we hebben. We voelen prettige emoties zodra onze behoeftes vervuld zijn. En we ervaren minder fijne emoties wanneer onze behoeftes niet vervuld zijn.
- Het gedrag van een ander is wellicht de aanleiding voor hoe je je voelt, maar niet de oorzaak. De oorzaak van je gevoel is een vervulde of niet vervulde behoefte in jou. De ander is dus niet verantwoordelijk voor hoe jij je voelt, maar je eigen behoeftes zijn dat.
- Behoeftes zijn universeel menselijk. Ook al zijn we het niet eens, op het niveau van waarden en behoeftes kunnen we begrip hebben voor elkaar.
- De intentie in de communicatie is bepalend voor het effect. Ook al spreek je je prachtig uit volgens de vier stappen in het model. Handel je (impliciet) vanuit een oordeel, dan is dit merkbaar in het contact.
Is GC een feedbackmodel?
Is Geweldloze communicatie dan gewoonweg een feedbackmodel? Nou nee, het is veel meer dan dat. Je kunt het model namelijk op drie manieren gebruiken:
- Innerlijke dialoog: wat maakt dat ik ergens een sterk oordeel over hebt? En wat zegt dat oordeel eigenlijk over mezelf?
- Empathisch luisteren: door te leren luisteren naar wat de ander beweegt, krijg je echt contact. In GC termen doe je dit door te luisteren naar gevoelens en behoeftes.
- Liefdevol confronteren: hier gebruik je het model om je ‘feedback’ zo te formuleren dat je glashelder bent, maar wel zo dat de ander het kan horen. Dat je dus niet de ander verantwoordelijk maakt voor wat je zelf voelt en ervaart. En dit is dan alleen de start van een gesprek waarin je zoekt naar wat voor alle partijen het beste werkt.
Pieter
Pieter was geneigd om er met een gestrekt been in te gaan als hij met het MT om tafel ging. Van beide kanten groeide het conflict. Hij wilde graag leren hoe hij de lastige zaken bespreekbaar kon maken zonder het contact te verliezen. Geweldloze communicatie hielp hem om de hitte uit het conflict te krijgen. Eerst door zichzelf beter te begrijpen en voelen wat hem zo dwars zat. Daarna om de gesprekken voor te bereiden met GC en op een andere manier het contact aan te gaan.
Hanneke
Hanneke was gefrustreerd omdat ze steeds maar niet gehoord werd in haar adviezen om het werk anders aan te pakken. Ze stond op het punt om ander werk te zoeken, toen ze de mogelijkheid voor coaching kreeg. Hierin ontdekte ze dat ze waarschijnlijk niet zo duidelijk was geweest als ze dacht. Haar collega’s waardeerden haar mening zeker wel, alleen hadden ze niet echt door dat ze iets van hen vroeg. Met de handvatten van GC kon Hanneke steeds beter aangeven wat ze nu écht wilde en ging er voor het eerst iets veranderen.
Beide namen zijn niet echt, maar de verhalen wel.